Karen Romme
Nu het laatste kwartaal van 2012 in zicht komt, lijkt het er op basis van diverse faillissementscijfers op dat dit jaar topjaar 2009 gaat verslaan als absoluut dieptepunt in het aantal faillissementen. Door de economische crisis bereikte het totaal aantal faillissementen van bedrijven, instellingen en particulieren (volgens het CBS) in 2009 10.559. De jaren erna bleef de teller net onder de psychologische grens van 10.000 steken, met 9.620 faillissementen in 2010 en 9.531 in 2011. Dit jaar wijst alles op een stijging die wel eens tot een ongekend hoog faillissementscijfer kan leiden.
De cijfers tot en met augustus
Het aantal faillissementen was in het eerste halfjaar van 2012 uitzonderlijk hoog. Als klap op de vuurpijl kwamen daar in juli zo veel faillissementen bij (723), dat het voortschrijdend driemaandsgemiddelde eind juli hoger uitkwam dan op enig moment in de afgelopen decennia. Dat driemaandsgemiddelde wordt gebruikt om de cijfers niet te veel te laten vertroebelen door het maandelijks wisselende aantal zittingsdagen van rechtbanken.
Gelukkig haalde het relatief lage aantal faillissementen in augustus (507) het gemiddelde weer een beetje naar beneden. Desondanks zijn volgens het CBS in de eerste acht maanden van 2012 een kwart meer bedrijven en instellingen failliet verklaard dan in dezelfde periode van 2011.
Failliet = Failliet (of toch niet?)
Bij het bekijken van de faillissementscijfers is er iets raars aan de hand. Het CBS is namelijk niet de enige partij die hierover bericht. De Kamer van Koophandel berichtte op 18 juli dat er in de eerste helft van 2012 volgens hun gegevens 4.112 ondernemingen failliet zijn verklaard. Een week later, op 26 juli, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek dat volgens hun gegevens in diezelfde periode 3.750 bedrijven en instellingen failliet zijn verklaard, exclusief eenmanszaken. Exclusief diezelfde eenmanszaken zijn er volgens de KvK maar 3.535 bedrijven failliet gegaan. Dat is een verschil van meer dan 5 procent.
Door dit verschil lijkt het er op dat het ene faillissement het andere niet is. Of dat niet alle faillissementen worden geregistreerd door beide instanties. Dat worden ze waarschijnlijk wel, maar de organisaties tellen op verschillende manieren.
De KvK communiceert het aantal failliete ‘ondernemingen’. Daarbij dient het Handelsregister als bron. Dat is een register waarin bijvoorbeeld een holding met twee dochterbedrijven als drie ondernemingen staat geregistreerd. Voor het CBS is een ‘bedrijf’ een bedrijfseenheid. Bij diezelfde holding met twee dochterbedrijven is het bij het hen afhankelijk van de werkzaamheden en onderlinge verwevenheden of die ‘bedrijfseenheid’ wordt gezien als een, twee of drie bedrijven. Daarnaast meldt het CBS niet alleen faillissementen van bedrijven, maar ook van instellingen: diverse soorten stichtingen met en zonder winstoogmerk.
Graag eenduidige berichtgeving
Welke cijfers je ook hanteert, beide instanties melden een stevige stijging ten opzichte van 2011. De kans dat in 2012 ongekend veel ondernemers te maken krijgen met een faillissement, lijkt met de maand te groeien. Voor duidelijkere berichtgeving daarover is het wellicht handig als CBS en KvK hun persberichten beter op elkaar gaan afstemmen.
