Karen Romme
Het aantal zelfstandig ondernemers dat sinds de komst van de 3 nieuwe ‘zzp-pensioenen’ zich daarbij heeft aangesloten blijft (ver) achter bij de verwachtingen. Dat bleek toen Nu.nl vroeg naar het aantal zelfstandigen dat zich inmiddels bij hen heeft aangesloten. Opvallend daarbij is dat het zzp-pensioen dat met hulp van de overheid is opgericht, het niet beter lijkt te doen dan de pensioenproducten die door ondernemers zijn opgezet.
Het ‘ZZP-Pensioen’ van de zzp-bonden
Na alle voorlichtingsbijeenkomsten van ZZP Nederland, FNV Zelfstandigen, PZO en Zelfstandigen Bouw (voorheen ook FNV), alle publiciteit én de steun van de overheid die het afgelopen jaar in deze voorziening is gestopt, hebben pas 871 zelfstandigen zich bij hen aangesloten.Volgens de persvoorlichter van APG hadden ze een veelvoud daarvan verwacht. Diezelfde voorlichter wijt dat aan de lage bereidheid om te sparen voor het pensioen onder zzp’ers.
Dat ik het een voorziening noem komt doordat dit ‘pensioen’ van de AFM eigenlijk geen pensioen mag heten. Het is namelijk geen officieel ‘fonds’ met alle daarbij horende voordelen voor de deelnemers. Dat betekent dat zij moeten concurreren met allerlei andere spaarproducten voor de oude dag als banksparen en de commerciële initiatieven voor zelfstandigen.
Bright en Brand New Day
De ondernemers achter BrightPensioen kozen er om begrijpelijke redenen voor geen cijfers te geven, maar wilde wel delen dat het aantal deelnemers ook bij hen achterblijft.
Brand New Day had al eerder een reguliere pensioenrekening waar ook zelfstandigen gebruik van kunnen maken en krijgt momenteel ongeveer 100 nieuwe klanten per maand voor hun speciale zzp-product. In totaal sparen inmiddels 9.500 zelfstandigen bij hen voor hun pensioen.
Hoezo sparen zelfstandigen niet voor hun pensioen?
Nu.nl kopte dat zelfstandigen ‘de nieuwe voorzieningen nog nauwelijks weten te vinden’. Na de enorme aandacht voor het pensioen die ik via de mailinglijsten van de zzp-bonden ontving, weet ik dat hun vele tienduizenden leden er tot vervelens toe over zijn geïnformeerd. Het lijkt er dus gewoon op dat er minder belangstelling voor is dan de bonden dachten toen ze in 2014 een intentieverklaring tekenden met de uitvoerder.
Mij verbaast dat absoluut niet. Daarvoor zijn 3 redenen:
1 Een groot deel van de zelfstandigen heeft voor de overstap naar het ondernemerschap al tientallen jaren in loondienst pensioen opgebouwd. En weet (zoals in onderstaand plaatje van Brand New Day) dat het deel van je pensioen dat je na je 45e opbouwt veel minder rendement oplevert, dan het pensioen dat je al hebt opgebouwd in je (jonge) werknemersjaren.
2 Het is niet zo dat zelfstandigen die wilde sparen voor hun pensioen daar tot op heden geen mogelijkheden voor hadden. In een aantal branches kunnen zelfstandigen na hun start doorsparen bij het pensioenfonds waar ze eerder in loondienst waren.
Daarnaast vergeleek Moneywise eerder dit jaar de 3 nieuwe producten met de al bestaande bankspaarproducten die er sinds 2008 zijn en concludeerde dat ze daar erg op lijken. Bright en zzp-pensioen hadden overigens kritiek op de manier waarop Moneywise over hen schreef, dus dat onderzoek is vast ook niet helemaal optimaal. Maar dat neemt niet weg dat er geen duidelijke reden lijkt te zijn voor zelfstandigen die al een bankspaarproduct hadden, om over te stappen naar een van de nieuwe opties.
3 Veel zelfstandigen leggen geld wel geld apart of investeren in vastgoed, maar zetten dat niet vast voor hun pensioen. Zodat ze het ook kunnen gebruiken als ze ineens geen werk hebben, ziek worden of zelfs arbeidsongeschikt. Dat bleek uit een onderzoek van verzekeraar Delta Lloyd rondom arbeidsongeschiktheidsverzekeringen, waar ik al eerder over schreef.
Maar veel zelfstandigen weten niet dat de regels zijn veranderd!
Niet geheel toevallig zijn tegelijkertijd met de komst van de drie nieuwe pensioenproducten begin dit jaar 2 nieuwe fiscale spelregels geïntroduceerd. De eerste is de bescherming van lijfrentekapitaal (waaronder ‘onze’ pensioenspaarregelingen officieel vallen) bij de bijstand per 1 januari 2016. En de tweede is de mogelijkheid om geld uit een lijfrente op te nemen in geval van arbeidsongeschiktheid.
Gezien het feit dat veel zelfstandigen volgens het eerdere onderzoek van Delta Lloyd wél sparen voor (tijdelijke) arbeidsongeschiktheid, zou wat meer dan alleen summiere online overheidscommunicatie over deze nieuwe regels wel eens meer klanten kunnen opleveren voor alle lijfrenteproducten voor zzp’ers.
