Pierre Spaninks
In de aanloop naar de verkiezingen struikelen de politieke partijen over elkaar heen in hun ijver om de kiezer te paaien. Voor iedere doelgroep hebben de campagnestrategen wel een paar snoepjes in de trommel. Ook aan de zelfstandige ondernemer is gedacht.
Het Financieele Dagblad publiceerde op 9 augustus in het katern Economie & Politiek een overzicht van de plannen die de belangrijkste partijen hebben voor de arbeidsmarkt, geordend naar dossiers als de hervorming van de WW, het pensioenstelsel, de ontslagbescherming, en de onderkant van de arbeidsmarkt. De onderste regel was gewijd aan zelfstandigen zonder personeel. Grote verrassingen kwamen er uit de vergelijking niet naar voren.
De zelfstandige: pionier of stakker
Partijen die van oudsher de ondernemer een warm hart toedragen pleiten, zoals viel te verwachten, voor meer ruimte om te ondernemen en voor verdere vermindering van de administratieve lasten. In hun perspectief zijn zelfstandige ondernemers economische pioniers die het in principe prima zelf kunnen rooien. Als die op de vrije markt een steuntje in de rug nodig hebben, zoals bij het opbouwen en beschermen van hun pensioen, dan moeten ze dat krijgen.
Partijen die traditiegetrouw juist opkomen voor de werknemer zoeken al even voorspelbaar naar nieuwe wegen om een halt toe te roepen aan wat zij zien als de uitholling van het sociale stelsel. In hun ogen zijn zelfstandigen immers geen ondernemers maar stakkers die geen baan konden krijgen of die door hun baas op straat zijn gezet. Die moeten reddingsboeien toegeworpen krijgen, in de sloepen gehesen worden, en teruggebracht naar de veilige haven van de collectieve voorzieningen.
Programmapunten per partij
- De SP wil dat opdrachtgevers sociale premies gaan inhouden op hun betalingen aan de zelfstandigen die zij inhuren.
- GroenLinks wil minimumtarieven voor zelfstandigen en een verplichte verzekering tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid.
- De PvdA eist dat zelfstandigen toegang krijgen tot collectieve pensioenen en verzekeringen tegen arbeidsongeschiktheid.
- D66 vindt dat zelfstandigen toegang moeten krijgen tot pensioenfondsen en de WIA.
- Het CDA wil dat de pensioenopbouw van zelfstandigen wordt beschermd als zij failliet gaan.
- De VVD bepleit toegang voor de zelfstandige tot collectieve pensioenen en verzekeringen tegen arbeidsongeschiktheid.
- De PVV verlangt een meldingsplicht voor buitenlandse zzp’ers.
Toegang tot collectieve regelingen, op vrijwillige basis
Daarmee lijkt in elk geval een belangrijke tendens door te zetten die al een tijdje aan de gang is, namelijk om zelfstandigen de mogelijkheid te bieden gebruik te maken van collectieve regelingen voor pensioen en arbeidsongeschiktheid. Daar is niets mee mis als dat individueel en op vrijwillige basis gebeurt, maar alles als iedereen ertoe verplicht zou worden.
Briljant in zijn eenvoud is de gedachte van de SP om opdrachtgevers sociale premies te laten inhouden op betalingen aan ingehuurde zelfstandigen. Kroonlid prof. dr. Leo Stevens had dat ook al eens geopperd in de SER. Nadat de vertegenwoordigers van ondernemerszijde hem hadden uitgelegd dat geen zelfstandige dan ooit nog een klus krijgt, is hij er voor zover bekend niet meer op teruggekomen. Het zal hem weinig vreugde geven dat de SP dat nu wel doet.
Meldingsplicht voor buitenlandse zelfstandigen
Dan lijkt een meldingsplicht voor buitenlandse zelfstandigen een stuk slimmer. Handig, want Poolse loodgieters en Wit-Russische tuinlieden staan meestal niet in de Gouden Gids. Via zo’n meldpunt kun je ze tenminste vinden als je ze nodig hebt. Alleen vreemd dat deze suggestie zou komen uit de koker van een partij die voor het overige niet bekend staat om zijn liefde voor de arbeidsmigrant.
Gelukkig leert een check op de definitieve verkiezingsprogramma’s dat de eer het zelfmeldpunt bedacht te hebben niet aan de PVV toekomt maar aan het CDA. In de Agenda van hoop en optimisme waarmee de PVV de verkiezingen in gaat wordt er tenminste met geen woord over gerept. Wel in Iedereen van het CDA:
“Arbeidsmigratie binnen de EU moet op eerlijke voorwaarden gebeuren: malafide constructies, waardoor oneerlijke concurrentie met Nederlandse werknemers plaatsvindt, moeten we bestrijden. EU-burgers die als zzp’er of op detacheringsbasis komen werken moeten zich registreren, zodat we deze constructies gerichter kunnen controleren.”
Niet dat die verkiezingsprogramma’s er veel toe doen, overigens. Ze zijn hooguit exemplarisch voor de sfeer die er binnen de partijen hangt rondom zelfstandige ondernemers. Belangrijker zijn de afspraken die er straks worden gemaakt tijdens de coalitiebesprekingen. En echt doorslaggevend is pas het uiteindelijke stemgedrag in de Tweede Kamer. Laten we ons daar maar op focussen.
