Fact: In 2014 maakten minder ondernemers gebruik van de Bbz

Sinds begin 2011 houdt het IMK, Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf, bij hoeveel zelfstandig ondernemers gebruik maken van de bijstandsregeling voor zelfstandigen. Daarbij geldt januari 2008, het startjaar van de ‘crisis’, als basis. Na pieken in 2010 en 2013, vertoonde hun eigen ‘IMK-index’ in 2014 een continu dalende trend. In absolute aantallen hebben in 2014 ongeveer 3100 ondernemers gebruik mogen maken van deze speciale bijstandsregeling.

Het IMK is het bedrijf dat namens ongeveer driekwart van alle gemeenten in Nederland beoordeelt of een ondernemer  die een aanvraag heeft ingediend, in aanmerking komt voor een uitkering of lening in het kader de Bbz. Dat gebeurt bij ongeveer de helft van alle Bbz-aanvragen. Voor ondernemers die niet aan de voorwaarden voldoen of wiens (door)startplan niet wordt goedgekeurd, rest meestal niets anders dan met hun bedrijf te stoppen.

Sociale Zaken wil dat gemeenten gebruik Bbz meer stimuleren

In 2014 bestond de huidige Bbz-regeling 10 jaar en ter gelegenheid daarvan presenteerde de Staatsecretaris van Sociale Zaken op 17 december 2014 twee digitale mini-magazines. Een magazine met bestaande ondernemers die er gebruik van hebben gemaakt en een met startende ondernemers.

De staatssecretaris spoorde bij die gelegenheid ook gemeenten aan meer ondernemers gebruik te laten maken van de regeling. Na onderzoek in 2010 bleek namelijk dat hij per saldo meer besparing op uitkeringskosten oplevert dan dat de regeling kost.

En daar zit wellicht iets in met 3100 Bbz-klanten in 2014, in een land met anderhalf miljoen bedrijven. Hoewel ik liever zou hebben dat banken wat makkelijker en goedkoper kredieten zouden verstrekken aan ondernemers. Maar ja, da’s ijdele hoop.

IMK ziet opleving van de economie

In het persbericht op de site van het IMK kun je de details over de IMK-index lezen. Daar meldt directeur Han Dieperink: “We zien de opleving van de economie voor het kleinbedrijf nu in alle sectoren. Ook de consument lijkt de weg naar de winkel, de klusjesman en de kapper weer gevonden te hebben.”

De IMK-index wordt per driemaandsgemiddelde weergegeven. Net als de faillissementscijfers van het CBS, waarvan de index volgens het IMK zelf vaak een goede voorspeller blijkt te zijn.

Helaas is de Bbz er niet voor elke ondernemer

De IMK-index is een van de gepubliceerde cijfers rondom ondernemerschap die duidelijkheid verschaft over een regeling voor ondernemers. Een uitstekend initiatief dus.

Dat ik twijfel of de IMK-index echt maatgevend is voor hoe het met dé ondernemer in Nederland is gesteld, komt door de beperking van de regelingen die onder de Bbz vallen. De regeling is namelijk grotendeels bedoeld voor ondernemers met een gezinsinkomen onder bijstandsniveau. Een andere voorwaarde die meestal geldt is dat het bedrijf ‘levensvatbaar’ moet zijn.

In de praktijk betekent dit dat Bbz-aanvragen vooral worden ingediend door

• ondernemers die samen met hun levenspartner ondernemen,
• ondernemers met een niet-werkende partner,
• oudere ondernemers (er is een aparte regel voor 55-plussers) en
• ondernemers zonder levenspartner.

Daar de grootste groep ondernemers in Nederland (net als andere werkenden) deel uitmaakt van huishoudens met meerdere inkomens, vermoed ik dus dat de grootste groep ondernemers weinig bijdraagt aan deze index.

Zeker ook omdat de levensvatbaarheid van een zakelijke dienstverlener moeilijker in het verplichte doorstartplan is te omschrijven dan die van een winkel, klusjesbedrijf of kapper. Deze laatste groepen moeten hebben van veel kleine particuliere klanten. Zij verkeren vaak niet in nood omdat ze geen klant hebben, maar omdat ze te weinig klanten hebben of te weinig winst halen uit hun klanten.

De vele zelfstandig ondernemers die afgelopen jaren zij gestart met proberen zichzelf verhuren omdat ze geen baan in loondienst konden vinden en geen startkapitaal nodig hadden (de populairste sector volgens de KvK en vaak afhankelijk van enkele grote klanten), zitten waarschijnlijk slechts in beperkte mate in deze cijfers. En juist zij hebben gezorgd voor de explosieve groei van het aantal ondernemers zonder werknemers.

Hoe het met hun nood staat en of daar een verbetering in is opgetreden, vertelt de index niet. Maar ja, daar kan het IMK niks aan doen. En het is waarschijnlijk schier onmogelijk dat in kaart te brengen.